Bảo hiểm y tế cho người nước ngoài có gì khác biệt?
1. Cơ sở pháp lý để thực hiện đóng Bảo hiểm Y tế cho người nước ngoài
Căn cứ theo quy định tại Khoản 2, Điều 1 của Luật Bảo hiểm Y tế số 01/VBHN-VPQH, phạm vi áp dụng của Luật bảo hiểm y tế bao gồm các cá nhân và tổ chức tại Việt Nam, không kể người Việt Nam hay mang quốc tịch nước ngoài. Như vậy, vấn đề đóng Bảo hiểm Y tế không có sự phân biệt giữa người Việt Nam và người nước ngoài.
Quy định về đóng BHYT đảm bảo sự tôn trọng và quyền bình đẳng giữa lao động là người Việt Nam và người nước ngoài khi sinh sống và làm việc tại lãnh thổ Việt Nam.
Cơ sở pháp lý để thực hiện BHYT cho người nước ngoài
2. Các nhóm đối tượng tham gia Bảo hiểm y tế
Căn cứ theo quy định tại Điều 12, Chương II của Luật Bảo hiểm Y tế số 01/VBHN-VPQH, đối tượng tham gia BHYT được chia thành 5 nhóm như sau:
- Nhóm 1: bao gồm người lao động và người sử dụng lao động (có thể là cá nhân, tổ chức, đơn vị,...).
- Nhóm 2: đối tượng do các cơ quan, tổ chức Bảo hiểm xã hội đóng.
- Nhóm 3: đối tượng được đóng BHYT do ngân sách nhà nước đóng.
- Nhóm 4: đối tượng nằm trong diện được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng.
- Nhóm 5: đối tượng tham gia Bảo hiểm Y tế theo hình thức hộ gia đình, trừ các trường hợp đã nêu ở trên.
3. Đóng BHYT tự nguyện cho người nước ngoài
Đối tượng là người nước ngoài muốn tham gia BHYT tự nguyện thì hình thức duy nhất được tham gia là đóng BHYT hộ gia đình (đối tượng thuộc nhóm 4 đã nêu ở trên). Tức là đối tượng người nước ngoài đã có tên trong hộ khẩu, sổ tạm trú cùng với các thành viên khác ở Việt Nam.
a) Mức đóng bảo hiểm Y tế tự nguyện cho người nước ngoài
Căn cứ theo quy định tại Khoản 1 Điều 7 Nghị định 146/2018/NĐ-CP, mức đóng của BHYT tự nguyện cho người nước ngoài dựa vào mức lương cơ sở:
- Mức đóng của người thứ nhất tham gia BHYT tính bằng 4.5% của lương cơ sở.
- Mức đóng BHYT của người thứ hai bằng 70% người thứ nhất.
- Mức đóng của người thứ ba, thứ tư lần lượt bằng 60%, 50% người thứ nhất.
- Từ người thứ năm trở đi, mức đóng BHYT tính bằng 40% của người thứ nhất.
Lưu ý: Mức lương cơ sở được tính theo quy định của Luật hiện hành. Theo đó, mức lương cơ sở hiện nay tính từ 01/07/2019 là 1.490.000 đồng/tháng theo Nghị định số 38/2019/NĐ-CP ban hành ngày 9/5/2019.
b) Thủ tục ham gia BHYT tự nguyện cho người nước ngoài
Công văn số 3170/BHXH-BT đã có hướng dẫn cụ thể về việc lập danh sách và chuẩn bị đóng BHYT hộ gia đình, bao gồm các giấy tờ sau:
- Tờ khai TK1-TS của các thành viên tham gia BHYT gửi lên Cơ quan BHXH tuyến Huyện.
- Mẫu DK01 Danh sách hộ gia đình tham gia BHYT, ghi nơi đăng ký khám bệnh, chữa bệnh ban đầu vào Cột 8 và nộp tiền đóng BHYT tại Đại lý thu hoặc tại BHXH quận/ huyện/ thị xã/ thành phố trực thuộc tỉnh
- Mẫu DK04 Danh sách tham gia BHYT của đối tượng tự đóng BHYT
- Bản sao sổ hộ khẩu hoặc sổ tạm trú của hộ gia đình.
- Trường hợp đã có thành viên có thẻ BHYT thì phải nộp bản chính hoặc bản chụp ảnh thẻ BHYT cũ để cơ quan Bảo hiểm giảm trừ mức đóng khi tham gia cùng hộ gia đình.
4. Mức đóng và thủ tục tham gia BHYT bắt buộc cho người nước ngoài
Người nước ngoài phải tham gia BHYT bắt buộc nằm trong các nhóm đối tượng số 1, 2, 3, 4 (theo mục 2), bao gồm hầu hết công dân nước ngoài sinh sống và làm việc tại Việt Nam có hợp đồng lao động.
a) Mức đóng Bảo hiểm Y tế bắt buộc cho người nước ngoài
Theo khoản 1 Điều 7 Nghị định 146/2018/NĐ-CP và Điều 18 Quyết định 595/QĐ-BHXH quy định chi tiết về mức đóng BHYT, mức đóng hằng tháng bằng 4,5% mức tiền lương tháng, trong đó người sử dụng lao động đóng 3%; người lao động đóng 1,5%. Tiền lương tháng đóng BHYT là tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc quy định.
Theo đó, pháp luật về bảo hiểm y tế không có sự phân biệt đối với người lao động là công dân Việt Nam hay công dân nước ngoài. Người lao động nước ngoài cũng thuộc đối tượng điều chỉnh của Luật bảo hiểm y tế hiện hành và phải tham gia bảo hiểm y tế nếu làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng có thời hạn từ 03 tháng trở lên.
b) Thủ tục tham gia BHYT bắt buộc cho người nước ngoài
Căn cứ vào Quyết định số 1018/QĐ-BHXH, thủ tục gia BHYT bắt buộc cho người nước ngoài bao gồm:
- 2 bản mẫu D03-TS kê khai danh sách người tham gia BHYT.
- Mẫu TK1-TS: tờ khai tham gia BHXH, BHYT cho người lao động, điền đầy đủ các thông tin và gửi lên Cơ quan Bảo hiểm nơi phụ trách của đơn vị, doanh nghiệp, tổ chức,...